กบฏTrịnh Nguyễn - การสู้รื้อฝ่ายเหนือและใต้ของเวียดนามในศตวรรษที่17

สงครามเป็นส่วนหนึ่งที่ไม่ขาดหายไปในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ ไม่ว่าจะเป็นการแย่งชิงดินแดน อำนาจ หรือความเชื่อ สงครามได้ทิ้งร่องรอยไว้บนหน้าประวัติศาสตร์ของหลายชาติ และเวียดนามก็เป็นหนึ่งในประเทศที่ผ่านร้อนผ่านหนาวมาอย่างโชกโชน

วันนี้เราจะหันไปย้อนดูประวัติศาสตร์อันยาวนานของเวียดนาม โดยเฉพาะช่วงเวลาที่เต็มไปด้วยความขัดแย้งและการปะทะกันอย่างรุนแรง นั่นคือยุค “กบฏ Trịnh Nguyễn” ซึ่งเป็นสงครามกลางเมืองระหว่างสองตระกูลที่ทรงอำนาจในเวียดนาม คือ ตระกูล Trịnh และ Trịnh Nguyễn

รากเหง้าแห่งความขัดแย้ง

หลังจากการรวมชาติของเวียดนามในปี ค.ศ. 1428 โดยพระเจ้า Lê Lợi อำนาจก็ถูกถ่ายทอดให้แก่ราชวงศ์ Lê และผู้สืบทอดครองบัลลังก์คือ Lê Thánh Tông ผู้ซึ่งเป็นที่รู้จักกันว่าเป็น “ฮ่องเต้แห่งความรุ่งเรือง”

ในช่วงสมัยของพระองค์ เวียดนามได้ขยายอาณาเขตไปทางทิศใต้และทิศเหนืออย่างกว้างขวาง ทำให้เกิดความจำเป็นในการปกครองที่แข็งแกร่งขึ้น และเพื่อที่จะรักษาความสงบและความมั่นคงของแผ่นดิน Lê Thánh Tông จึงได้แต่งตั้งขุนนางผู้มีอำนาจและความสามารถสูงสุด คือ Trịnh Kiểm ผู้ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นผู้กุมอำนาจจริงในเวียดนาม

หลังจาก Lê Thánh Tông สิ้นพระชนม์ Trịnh Kiểm ได้รับการแต่งตั้งให้เป็น “Trịnh” และควบคุมดูแลราชสำนัก Lê ขณะเดียวกัน Nguyễn Hoàng ก็ได้รับมอบหมายให้ไปปกครองแคว้น Thuận Hóa (ภาคกลางของเวียดนามในปัจจุบัน)

จากจุดเริ่มต้นนี้เองที่ความขัดแย้งระหว่างสองตระกูล Trịnh และ Nguyễn เริ่มงอกงามขึ้น

Trịnh Kiểm ซึ่งเป็นผู้บัญชาการสูงสุดและควบคุมอำนาจในราชสำนัก Lê ไม่ต้องการให้ Nguyen Hoang ได้รับอำนาจมากเกินไป จึงเริ่มจำกัดอำนาจของ Nguyễn Hoàng และไม่อนุญาตให้เขาขยายดินแดน

Nguyễn Hoàng ก็ไม่ยอม quiescent และต้องการสร้างอาณาจักรของตัวเองขึ้นมา เขารู้สึกว่า Trịnh Kiểm กำลังขัดขวางโอกาสของเขา ดังนั้น Nguyễn Hoàng จึงเริ่มชุมนุมกองกำลังและเตรียมตัวที่จะต่อต้านอำนาจของ Trịnh

การปะทุขึ้นของสงครามกลางเมือง

หลังจาก Nguyễn Hoàng สิ้นพระชนม์ ลูกชายของท่าน คือ Nguyễn Phúc Nguyên ได้สืบทอดตำแหน่งและได้สร้างฐานที่มั่นในแคว้น Thuận Hóa ขณะเดียวกัน Trịnh Kiểm ก็ยังคงครองอำนาจในราชสำนัก Lê

ความตึงเครียดระหว่างสองฝ่ายเริ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1627 Nguyen Phuc Yuan ตัดสินใจประกาศตัวเป็น “พระเจ้า” ของตนเองและสถาปนาอาณาจักร Đàng Trong (ภาคใต้)

Trịnh Kiểm ก็ไม่นิ่งเฉย เขาส่งกองทัพไปโจมตี Nguyễn Phúc Nguyên และเริ่มต้นสงครามกลางเมืองที่กินเวลานานกว่า 200 ปี

ผลกระทบของกบฏ Trịnh Nguyễn

กบฏ Trịnh Nguyễn เป็นเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์เวียดนาม เพราะมันได้แบ่งแยกประเทศออกเป็นสองส่วน คือ Đàng Trong (ภาคใต้) และ Đàng Ngoài (ภาคเหนือ)

ตลอดระยะเวลา 200 ปี ของสงครามนี้ ทั้งสองฝ่ายก็พยายามรุกรานและยึดครองดินแดนของอีกฝ่าย แต่สุดท้ายความขัดแย้งก็ไม่ได้ยุติลงอย่างเด็ดขาด

ในปี ค.ศ. 1802 Nguyễn Ánh ได้รวมประเทศเวียดนาม และสถาปนาขึ้นเป็นราชวงศ์ Nguyễn ซึ่งครองอำนาจในเวียดนามจนถึงช่วงสงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง

ตัวละครสำคัญในการปะทะกัน: Trịnh Nguyễn

• Trịnh Kiểm: ผู้ก่อตั้งตระกูล Trịnh และผู้บัญชาการสูงสุดของราชสำนัก Lê

• Nguyễn Hoàng: ผู้ปกครองแคว้น Thuận Hóa (ภาคกลาง)

• Nguyễn Phúc Nguyên: บุตรชาย Nguyễn Hoàng ผู้สถาปนาอาณาจักร Đàng Trong

• Trịnh Tùng: ผู้สืบทอดอำนาจ Trịnh Kiểm

• Nguyễn Phúc Chu: พระมหากษัตริย์ Đàng Trong ผู้ต่อสู้กับ Trịnh Tùng

ตารางเปรียบเทียบ: Trịnh และ Nguyễn

คุณสมบัติ	Trịnh	Nguyễn
สถานที่	Đàng Ngoài (ภาคเหนือ)	Đàng Trong (ภาคใต้)
สัญลักษณ์	มังกร	หงส์
สี	น้ำเงิน	เหลือง

ข้อสรุป: ยุคสมัยของความขัดแย้ง

กบฏ Trịnh Nguyễn เป็นเหตุการณ์ที่แสดงให้เห็นถึงความซับซ้อนและความรุนแรงของการเมืองในเวียดนามในช่วงศตวรรษที่ 17-19

สงครามกลางเมืองนี้ได้นำไปสู่ความแบ่งแยกทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมในเวียดนาม

ถึงแม้ว่าประเทศจะถูกฟื้นฟูและรวมเป็นหนึ่งเดียวอีกครั้งในที่สุด แต่บาดแผลจากสงครามก็ยังคงฝังลึกอยู่ในจิตใจของชาวเวียดนาม